Corona en Mensenrechten

Corona en Mensenrechten

Mensenrechten staan aan de basis van de maatregelen die getroffen zijn door de overheid om de coronacrisis aan te pakken. De overheid is namelijk verplicht om te zorgen voor een zo goed mogelijke gezondheid van iedereen. Zij heeft hierdoor de mogelijkheid om vergaande maatregelen te nemen om de verspreiding van een besmettelijke ziekte te voorkomen, ook als dit betekent dat andere mensenrechten ingeperkt worden, zoals onze vrijheid en het recht om samen te komen. De Hoge VN-Commissaris voor de Mensenrechten Michelle Bachelet riep landen op 6 maart 2020 op om bij de ingezette maatregelen tegen het coronavirus ook te letten op mensenrechten en de mogelijke impact van maatregelen op het leven van mensen. Dit betekent dat mensen in kwetsbare en verwaarloosde posities, zowel medisch als economisch, met de grootste zorg moeten worden beschermd. Hoe staat het met mensenrechten in Nederland en de bescherming van mensen in kwetsbare posities? Welke zorgen leven er?

 

Racisme ten aanzien van mensen met een Aziatisch uiterlijk

Sinds de uitbraak van het Coronavirus in China, zijn er in Nederland verschillende incidenten gemeld waarbij mensen met een Aziatisch uiterlijk zijn uitgescholden en racistisch bejegend. Ook deden 57 Chinees-Nederlandse organisaties aangifte tegen een discriminerend carnavalslied dat door een dj van Radio 10 was bedacht.

 

Deuren gesloten voor nieuwe asielzoekers

Mensen die vluchten voor oorlog naar Nederland staan sinds vorige week voor een dichte deur. Het is juist belangrijk om tijdens een crisis oog te hebben voor mensen in kwetsbare situaties, zoals asielzoekers. VluchtelingenWerk roept staatssecretaris Broekers-Knol op haar besluit te heroverwegen en passende opvang te bieden voor mensen die nergens anders heen kunnen. Inmiddels is aangekondigd dat deze mensen noodonderdak krijgen, bijvoorbeeld in tenten. We hopen dat de situatie van deze mensen nauwlettend in de gaten wordt gehouden.  

 

#coronahulp

Veel ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid hebben door de crisis minder sociale contacten dan normaal en riskeren eenzaamheid of krijgen minder hulp. Niet alleen moeten familieleden en andere kennissen het contact zoveel mogelijk beperken, ook zijn er allerlei activiteiten voor deze groepen afgelast. Vanuit allerlei hoeken bieden mensen hulp aan deze mensen via onder andere de hashtag #coronahulp.

 

Dak- en thuislozen

Thuisblijven is geen optie wanneer je geen thuis hebt. Valente, de Branchevereniging voor Participatie, Begeleiding en Veilige Opvang, neemt samen met gemeenten verschillende maatregelen om dak- en thuislozen zoveel mogelijk te beschermen tegen het virus. Zo wordt het aantal bedden in de nachtopvang verkleind en worden hotelkamers ingezet als opvanglocaties.

 

Voedselbanken

Voedselbanken in Nederland dreigen te sluiten vanwege de uitval van vrijwilligers en de beperkte toestroom van voedsel door het hamstergedrag in supermarkten. Dat terwijl de voedselbanken verwachten dat hun klantenbestand snel zal gaan groeien aankomende tijd. Voedselbanken zijn daarom in gesprek met de regering om voedsel voor mensen in nood op een andere manier te organiseren, bijvoorbeeld via voedselbonnen die in supermarkten in te leveren zijn.

 

Oproep tot coulante houding ten aanzien van schulden

Veel mensen in een kwetsbare positie, onder wie mensen met een beperking, zijn afhankelijk van (niet-formele) hulp bij het organiseren van hun financiën. Omdat veel afspraken voor hen niet door kunnen gaan vanwege de beperking van sociaal contact, roept de Landelijke Armoedecoalitie, een netwerk van landelijke partijen om armoede en schulden aan te pakken, het kabinet, gemeenten, woningcorporaties, commerciële verhuurders en zorgverzekeraars op om een coulante houding aan te nemen ten aanzien van mensen met schulden. Het drinkwaterbedrijf Dunea stelt het goede voorbeeld door voorlopig geen huishoudens af te sluiten van water. Normaliter worden er zo’n zestig huishoudens per week afgesloten.

 

Flexwerkers

Flexwerkers zijn mensen met tijdelijke contracten, een nulurencontract of mensen die werken via een uitzendbureau. Bijna de helft van alle flexwerkers is tussen de 15 en 25 jaar oud. Veel van hen hebben een laag of middelbaar onderwijsniveau en/of is bezig een diploma te behalen. Het gaat dus bijvoorbeeld om studenten die een bijbaantje hebben om zo hun studiekosten te kunnen betalen of in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Deze groepen worden extra hard getroffen door deze crisis, want voor flexwerkers houdt in slechtere tijden vaak direct het werk op. Het is goed om te horen dat de noodmaatregelen die het kabinet op 17 maart aankondigde ook gelden voor flexwerkers en dat ook zij worden gecompenseerd wanneer nodig. 

 

Doventolk bij persconferenties

De overheid moet ervoor zorgen dat alle relevante informatie iedereen bereikt, ook mensen met een auditieve beperking. Helaas waren de eerste conferenties van het kabinet zonder een gebarentolk, maar we zijn blij om te zien dat sinds vorige week donderdag er wel een bij aanwezig was.

 

Transgender personen

Transgender personen zijn ten opzichte van cisgender personen vaker alleenstaand, wonen vaker in een eenpersoonshuishouden en ervaren vaker eenzaamheid of hebben last van depressies. Zij hebben hierdoor een kleiner netwerk en minder mensen om hen heen die hen kunnen steunen in tijden van ziekte of bij psychische spanning. Bovendien heerst er een stigma over transgender personen, waardoor hulp van een buur niet altijd vanzelfsprekend is. Tijdens een crisis zoals deze, is het belangrijk oog te houden voor deze groep in de samenleving. In Amsterdam is reeds een solidariteitsnetwerk opgezet voor en door queer mensen.

Transgender personen in transitie zijn bovendien afhankelijk van medische zorg. We hopen dat de zorg ook tijdens deze crisis goed gewaarborgd blijft en dat verzette afspraken voor ingrepen snel kunnen worden ingehaald, zodat de wachtlijst niet nog langer wordt. 

 

Kinderen en jongeren met autisme

Voor veel kinderen zorgen de veranderingen en de onrust van de coronacrisis tot spanningen. Kinderen en jongeren met autisme zijn hier extra gevoelig voor. Gedragsdeskundige Janette Zomer, werkzaam bij Autismehuis, heeft twee aanpakken uitgewerkt om kinderen met autisme rust en duidelijkheid te geven.

 

Spanningen thuis en onveilige thuissituaties

Doordat veel mensen noodgedwongen thuis op elkaars lip zitten, neemt ook de kans op ruzie en huiselijk geweld toe. Huiselijk geweld treft vaker vrouwen dan mannen en ook voor kinderen kunnen er onveilige thuissituaties ontstaan. Tegelijkertijd zijn allerlei verschillende hulporganisaties beperkt inzetbaar vanwege het besmettingsgevaar. Hulporganisaties proberen zoveel mogelijk telefonisch contact te onderhouden met gezinnen waar spanningen spelen. Sterk Huis in Goirle is een chatfunctie gaan aanbieden, waar iedereen terecht kan voor hulp.

 

Scholen sluiten: treft dit vrouwen?

Sinds de scholen en kinderdagverblijven gesloten zijn, is voor veel ouderparen die de opvang voor hun kinderen niet op een andere manier kunnen organiseren, de vraag wie de zorg en het onderwijs thuis op zich neemt. De VN-commissaris waarschuwde landen dat dit waarschijnlijk vrouwen onevenredig treft. Ook in Nederland kan hier sprake van zijn. Veel vrouwen werken namelijk in deeltijdbanen en hun inkomen is vaak lager dan dat van mannen, mogelijk is de keuze dan snel gemaakt. Aan de andere kant zijn veel vrouwen werkzaam in het onderwijs en de zorg, ‘essentiële beroepen’ en komt de zorg dus mogelijk juist op de partners aan. We zijn benieuwd naar hoe deze maatregel uitpakt.

 

Schooladvies

De eindtoets voor groep 8 van de basisschool wordt dit jaar niet afgenomen. Het schooladvies dat de scholieren eerder dit jaar van hun leraren kregen, bepaalt nu naar welke middelbare school de leerlingen gaan. Dit brengt echter het risico met zich mee dat kinderen worden onder- en overgeadviseerd. Uit onderzoek blijkt dat er vaak verschillen zijn tussen het schooladvies en het toetsadvies, wat mogelijk veroorzaakt wordt door impliciete vooroordelen van leerkrachten. Leerkrachten kunnen systematisch lagere verwachtingen hebben van kinderen met een lagere sociaaleconomische achtergrond, of van jongens tegenover meisjes. Zij zijn zich hier veelal niet bewust van.

 
 
Met dank aan onze collega's van RADAR